4.The Women

  1. Yaa yinim’ ninsalinima! Zom ya yi Duuma so Ŋun nam ya, ka yi yi nyɛvuli yini (Annabi Adam) puuni na, ka nam o paɣa (Hawa) di puuni, ka lahi yihi dobba mini paɣaba pam bɛ niriba ayi maa puuni na. Dinzuɣu, zom ya Naawuni so yi ni suhiri taba (bukaata maligu) ni O yuli, ka zon ya dɔɣim ŋmabu. Dinzuɣu Naawuni nyɛla Ŋun pa O nina lihiri ya
  2. Yaha! Tim ya kpibsi bɛ daarzichi, ka miri ya ka yi zaŋ din be n-taɣi din vεla, Yaha! Di zaŋ ya bɛ (kpibsi) daarzichi m- pahi yi daarzichi zuɣu n-di li. Achiika! Lala maa nyɛla alahichi zaɣititali
  3. Yaha! Yi yi zɔri dabεm kadama yi ku tooi niŋ aadalsi n-zaŋ chaŋ yi kpibsi la polo, tɔ! Yin kpiɣimi paɣa shεba yi suhi ni bɔra, paɣaba ayiyi bee atata, be anahinahi. Amaa! Yi yi ti zɔri dabɛm kadama yi ku tooi niŋ aadalsi, tɔ! Yin kpiɣimi paɣayino, bee yi sulinsi. Ŋɔ maa n-nyɛ (fukumsi shɛli) din be yoma, ka ku chɛ ka yi kpahi yεɣi targa
  4. Yaha! Tim ya paɣaba bɛ sadaachi tibu ni suhupɛlli. Amaa! Bɛ (paɣaba maa) yi niŋ suhupɛlli ni yinima, ka labsi di puuni shεli n-tin ya, tɔ! Yin dim ya li, ka di nyɛ nyεɣisim ni suhudoo n-tin ya
  5. Yaha! Di tin ya (kpibsi maa puuni) ban nyɛ jεra bɛ daarzichi shεli Naawuni ni zaŋ niŋ yi nuhi ni (ka di nyɛ din ʒeya maandi bɛ bɛhisi). Dinzuɣu, zaŋmi ya di puuni shεli n-dihi ba, ka soli ba, ka yεli ya ba yɛltɔɣali ni bɛrisuŋ
  6. Yaha! Dahimmi ya kpibsi (ka baŋ bɛ haŋkali tariga) hali ka bɛ ti saɣi amiliya niŋbu, yi mi yi kpahim ba ka bɛ dolsi, tɔ! Yin labsim ya bɛ daarzichi n-ti ba, ka miri ya ka yi di li ni barina soli, bee ka yi di li yomyom’ poi ka bɛ na bi kpaŋ, ŋun nyɛ bundana, tɔ! Ŋun gbaami o maŋa (ka chɛ kpibsi liɣiri dibu), ŋun mi nyɛ faralana, tɔ! Ŋun dim li ni bɛrisuŋ. Yi mi yi ti labsi bɛ liɣiri ti n-ba, tɔ! Yin bom ya shɛhiranima. Yaha! Naawuni ko saɣi Saliya karita
  7. Dobba mali tarli binshɛɣu ba ni ma bee dɔɣiriba ni (kpi) ka chɛ shεli puuni, ka paɣaba mali tarili binshɛɣu ba ni ma bee dɔɣiriba (ni kpi) ka chɛ shεli puuni, di puuni din pɔra, bee din galsi, di nyɛla tarili din nyɛ talahi
  8. Yaha! Dɔɣiriba mini kpibsi, n-ti pahi nandamba yi ti kana (fali maa) taribu shee, tɔ! Yin tim ya ba di puuni shεli, ka yεli ya ba yεltɔɣali ni biɛrisuŋ
  9. Yaha! Ninvuɣu shεba di yi di niŋ ka bana n-kpi ka chɛ zuliya ban na bi kpaŋ bɛ nyaaŋa zom ba (kpibsi maa) dabiɛm. Dinzuɣu bɛ zom Naawuni, ka lahi yεli yεltɔɣali din tuhi (n-zaŋ kana kpibsi maa polo)
  10. Achiika! Ninvuɣu shεba ban diri kpibsi liɣiri ni zualinsi, tɔ! Achiika! Bɛ dirila buɣum n-niŋdi bɛ puya ni. Yaha! Ni baalim, bɛ ni ti kpe Sa’iiri buɣum ni (Zaadali)
  11. Naawuni saɣisiri ya n-zaŋ chaŋ yi bihi (fali taribu shee), bidibga sula bipuɣinsi ayi tarili, amaa! Bipuɣinsi maa yi yεɣi niriba ayi, tɔ! Bɛ sula vaabu buyi pubu buta o (ba maa) ni kpi chɛ shɛli puuni, o mi yi nyεla bipuɣin’ yino, tɔ! O sula pirgili, ka o (ŋun kpi maa) ba ni o ma zaɣiyino kam su vaabu yim buyɔbu o ni kpi chɛ shɛli puuni, di yi niŋ ka o mali bia. Amaa! O yi ka bia, ka di nyɛla o ba mini o ma n-diri o fali, tɔ! O ma sula vaabu yim pubu buta puuni. O mi yi mali mabihi, tɔ! O ma sula vaabu buyɔbu wasiyya (dahinshɛli yɛltɔɣa) shɛli o ni chɛ nyaaŋa, bee samli (ka o yεli ni bɛ yo). Yi banim’ mini yi bihi, yi ku tooi baŋ ŋun mali anfaani n-tin ya bɛ puuni. Di (fukumsi ŋɔ maa) nyɛla talahi Naawuni sani. Achiika! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgoliŋga lana
  12. Yaha! Yi sula yi paɣaba ni kpi ka chɛ shεli pirgili, di yi niŋ ka bɛ bi dɔɣi, amaa! Bɛ yi dɔɣi, yi sula vaabu bunahi bɛ ni kpi ka chɛ shɛli puuni wasiyya shɛli bɛ ni chɛ nyaaŋa, bee samli (ka bɛ yi doli ba).Yaha! Bɛ (paɣaba maa) gba sula vaabu bunahi yi ni kpi ka chɛ shɛli puuni, di yi niŋ ka yi ka bia. Amaa! Yi yi mali bia, tɔ! Bɛ sula vaabu yim zuɣu bunii yi ni chɛ shɛli puuni dahinshɛli yɛltɔɣa shɛli o ni chɛ nyaaŋa, bee samli (ka bɛ yɛn yo n-ti ba). Yaha! Ninvuɣu so ŋun kpi maa yi ka ba, ka mi ka bia, ka mali mabia, bee tuzopaɣa, tɔ! Bɛ zaɣiyino kam sula vaabu yim zuɣu buyɔbu ni. Amaa! Bɛ yi zooi gari lala, tɔ! Bɛ zaa ni laɣim pirigi vaabu buta wasiyya (dahinshɛli yɛltɔɣa) shɛli o ni chɛ nyaaŋa, bee samli (ka bɛ yɛn yo o nyaaŋa), ka di pa ni bɛ niŋla so chuuta di puuni. Ŋɔ maa nyɛla saɣisigu shɛli din yi Naawuni sani na. Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda, Suɣulolana titali
  13. Dinnim’ nyɛla Naawuni zalsi. Ŋun mi doli Naawuni ni O tumo (Annabi Muhammadu), tɔ! O ni kpεhi o Alizanda yili shεŋa ni, ka kulibɔna yɛn ti zɔri gindi di gbinni, ka bɛ yɛn ti kpalim di puuni. Yaha! Dina n-nyɛ tarli din galsi
  14. Yaha! Ŋun kpe Naawuni mini O tumo (Annabi Muhammadu) taali ni, ka kpahiri yεɣiri O tarsi, tɔ! O ni kpεhi o buɣum ni, ka o nyɛla ŋun yɛn ti kpalim di puuni. Yaha! Filiŋ daazaaba be o zuɣu
  15. Yaha! Paɣa shɛba ban kana ni zina yi paɣaba puuni, tɔ! Yin bom ya shɛhiranima anahi bɛ zuɣu, bɛ yi di shɛhira maa tɔ! Yin taɣimi ya ba niŋ yi yiŋsi puuni hali ka kpibu ti paai ba 1 bee ka Naawuni zali ba soli shɛli din pa li
  16. Yaha! Yi puuni niriba ayi yi niŋ zina, tɔ! Yin dargim bɛ tibli. Amaa! Bɛ yi niŋ tuuba, ka viεlgi bɛ tuma, tɔ! Yin chεli ya ba. Achiika! Naawuni nyɛla Tuubadeera, Zaadali Nambɔnaa
  17. Achiika! Din nyɛ tuuba Naawuni sani n-nyɛ ninvuɣu shεba ban tumdi tuumbεɣu ni ʒilinsi, ka niŋdi tuuba ni yoma di nyaaŋa, tɔ! Bannim’ maa, Naawuni ni deei bɛ tuuba. Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgoliŋga lana
  18. Amaa! Pa tuuba n-nyɛ li n-zaŋ ti ninvuɣu shɛba ban tumdi tuumbiεri hali ni kpibu ti paai bɛ puuni zaɣiyino, ka o naan yεli: “Pumpɔŋɔ n-niŋ tuuba,” ni ninvuɣu shεba ban kpi ni chεfuritali, tɔ! Lalanim’ maa, Ti (Tinim’ Naawuni) malila azaaba kpeeni shili n-guli ba
  19. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Di bi niŋ halalsi n- tin ya ni yi di (yi mabihi) paɣaba fali ni yaa, bee ka yi mɔŋ ba amiliya niŋbu, domin yi deei yi ni ti ba shεli pirgili, naɣila bɛ tum la kavituma (zina) polo ni. Yaha! Nyɛlimi ya nyeendi suŋ, yi mi yi je ba, tɔ! Di yi pa shɛli ka yi ni je shɛli, ka Naawuni zali alheeri pam ka di be di puuni
  20. Yaha! Yi yi bɔri ni yi taɣi paɣa so, ka niŋ paɣa so amiliya na n-ti zali o zaa ni, ka di yi nyɛla yi mi daa yola laɣakara (sadaachi) n-ti ba, tɔ! Yin miri ya ka yi deei shɛli di puuni. Di ni bɔŋɔ, yi yɛn deei li mi ni ʒiri mini zualinsi polo ni
  21. Yaha! Bozuɣu ka yi yɛn deei li (sadaachi maa) ka di nyɛla yi mini ba (paɣaba maa) pun laɣim ni taba, ka di mi nyɛla bɛ daa gbaaila alikauli kpeeni yi sani
  22. Yaha! Miri ya ka yi kpiɣi yi banim’ ni kpiɣi paɣa shɛba, naɣila din daa pun gari, 1 achiika! Di nyɛla kavituma, ka nyɛ bɛ ni siŋdi shɛli, ka di lahi nyɛ sobiɛɣu
  23. Bɛ mɔŋ ya ni yi kpiɣi yi manima, ni yi bipuɣinsi, ni yi tuzopaɣaba, ni yi pirinima, ni yi mapirnima, ni yi mabihi bihi, ni yi tuzopaɣaba bihi, ni yi manim’ ban mɔɣisi ya bihili, ni yi tuzopaɣa shɛba yi mini ba ni laɣim mɔɣi bihiyini, ni yi paɣaba manima, ni yi paɣa shɛba yi ni pun kpɛhi doo ni ʒiŋkunanim’ ban be yi yiŋsi puuni, amaa! Yi yi na bi kpɛhi ba doo ni, tɔ! Di pa taali yi zuɣu, ni yi bidɔɣirisi ni zali paɣa shεba, ni yi lahi laɣim paɣa mini o tuzo, naɣila din daa pun garila. Achiika! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔnaa
  24. Ni paɣaba puuni ban be dobba yiya, naɣila yi sulinsi, Naawuni fukumsi n- nyɛ li ka O ŋmaai li n-zali ya talahi. Yaha! Bɛ niŋ ya paɣa shɛba ban kpalim di nyaaŋa halalsi, ni yi bo ba ni yi daarzichi, ka bɛ nyɛla paɣa shεba ban gbibi bɛ maŋ’ ka pa pagɔra. Yaha! Yi ni wum (amiliya ʒii) nyɛɣisim ni paɣa shεba, tɔ! Yin yom ya ba bε sadaachinima. 1 Amaa! Di pa taali yi zuɣu ka yi ni tooi bo binshɛɣu m-pahi di (sadaachi maa zuɣu n-ti ba). Achiika! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgoliŋga lana
  25. Ŋun’ mi ka yiko ni o niŋ Muslim’ bilchin’ paɣaba amiliya, tɔ! Ŋun niŋmi yi sulinsi amiliya. Yaha! Naawuni mi yi iimaansili (yɛlimaŋtibo) yɛla, yi yila taba puuni na. Dinzuɣu, niŋmi ya ba amiliya ni bɛ niriba yεdda. Yaha! Tim ya ba bɛ sadaachi ni bɛrisuŋ, (ka bɛ nyɛla) paɣa shεba ban gbibi bɛ maŋ’ ka pa pagɔra, ka mi pa ban mali simnim’ sambani ni. Amaa! Bɛ yi ti niŋ amiliya, ka lahi niŋ zina din nyaaŋa, tɔ! Bilchin’ paɣaba tibli dargibu pirgili ʒe bɛ zuɣu. Di (fukumsi) ʒemi n-ti ninvuɣu so ŋun zɔri wahala yi puuni. Yi mi yi niŋ suɣulo, dina n-nyɛ din gari n-zaŋ tin ya
  26. Naawuni bɔrimi ni O kahigi ya, ka dolsi ya ninvuɣu shεba ban daa kana poi ni yinim’ maa soya, ka lahi deei yi tuuba. Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgolinga lana
  27. Yaha! Naawuni bɔrimi ni O deei yi tuuba, ka ninvuɣu shεba ban doli Dunia kɔrsi maa mi bɔri ni yi gbilgi gbilgibu din galsi
  28. Naawuni bɔrimi ni O balgi yɛla n-tin ya. Yaha! Bɛ namla ninsala ka o nyɛ zaɣigbariŋ
  29. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Di diri ya yi daarzichi yi sunsuuni ni zualinsi, naɣila di nyɛla daabilim din nyɛ yεdda yi sunsuuni. Yaha! Di kuri ya yi maŋsi. Achiika! Naawuni nyɛla Nambɔzobonaa n-zaŋ tin ya
  30. Yaha! Ŋun ti niŋ lala, ka di nyɛla dimli zuɣu, ni zualinsi, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) ni zaŋ o kpεhi buɣum ni. Yaha! Lala maa nyɛla tuŋ (soochi) Naawuni sani
  31. Yi yi niŋ katiŋ’ ni tuumbekara shεŋa bɛ ni mɔŋdi ya, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) ni nyεhi yi taya din nyɛ zaɣibihi. Yaha! Ka Ti zaŋ ya kpεhi kpɛhili shee din mali jilma (Alizanda)
  32. Yaha! Di niŋ ya Naawuni ni zaŋ shɛli n-tibgi yi puuni shεba taba zuɣu kore, dobba mali tarli bɛ ni tum shɛli puuni, ka paɣaba mali tarli bɛ ni tum shɛli puuni. Dinzuɣu, suhimi ya Naawuni O pini puuni. Achiika! Naawuni nyɛla Baŋda ni binshɛɣu kam
  33. Yaha! Sokam, Ti (Tinim’ Naawuni) zalila falidiriba ba ni ma bee dɔɣiriba ni chɛ shεli puuni. Yaha! Tim ya ninvuɣu shεba yi ni gbaai alikauli ni bana bɛ tarli. 1 Achiika! Naawuni nyɛla Shɛhira- dira binshɛɣu kam zuɣu
  34. Dobba n-nyɛ ban zaandi fukumsi paɣaba zuɣu, domin Naawuni ni kuli tibgi shɛba bɛ taba zuɣu, ni bɛ ni lahi mali shɛli dihiri ba bɛ daarzichi puuni. Dinzuɣu, ban nyɛ paɣasuma dolila bɛ yidaannima, ka nyɛ ban guri bɛ tohinini ashilo domin Naawuni ni gu shɛli zuɣu. Paɣa shεba mi yi ni zɔri bɛ nina yεrimbu, tɔ! Yin saɣisim ya ba, (bɛ yi bi taɣi bεhiga), yin niŋmi ya ba katiŋ’ dooshee, (bɛ yi na kuli bi taɣira), tɔ! Yin bum ya ba (buri shɛli din bi yɛn niŋ ba chuuta shɛli). Amaa! Bɛ yi doli ya, tɔ! Yin miri ya ka yi bo so’ shεli (ni yi zaŋ li nahim ba). Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun nam du ka galsi
  35. Yaha! Yi yi zɔri namgbankpeeni bɛ (doo maa mini o paɣa) sunsuuni, tɔ! Yin timmi ya fukumsilana so o (doo maa) niriba polo, ni fukumsilana so o (paɣa maa) niriba polo (ka bɛ ti mali bɛ sunsuuni). Bɛ niriba ayi yi maa yi bɔri maligu, tɔ! Naawuni ni ŋmaai li jia bɛ sunsuuni. Achiika! Naawuni nyɛla Baŋda, Ŋun mi din sɔɣi yi tuuntumsa puuni
  36. Yaha! Jεmmi ya Naawuni, ka miri ya ka yi laɣim O mini shɛli jεm, ka be n-ya biɛrisuŋ ni yi banim’ mini yi manima, ni yi dɔɣiriba, ni kpibsi, ni nandamba, ni ʒiʒiinikpee ŋun mira, ni ʒiʒiinikpee ŋun be katiŋa, ni zo so ŋun be kpaŋa, ni sochanda, ni yi sulinsi. Achiika! Naawuni je ŋun kam tibgi o maŋa, ŋun fuhira
  37. Ninvuɣu shεba ban niŋdi bεm, ka lahi puhiri (niriba) bεm niŋbu, ka naan sɔɣiri Naawuni ni ti ba shɛli O pini puuni. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) mali la filiŋ daazaaba shili n-guli chεfurinima
  38. Ni ninvuɣu shεba ban dihiri ni bɛ daarzichi domin niriba nyεbu zuɣu, ka mi bi tiri Naawuni bee Zaadali yεlimaŋli, (bɛ nyɛla shintaŋ zonima), ŋun mi nyɛ shintaŋ zosima, tɔ! Achiika! O (shintaŋ) be pam ni o nyɛ zosima
  39. Bo n-di leei yɛn pooi ba, bɛ yi di ti Naawuni mini Zaadali yɛlimaŋli, ka zaŋ Naawuni ni largi ba shɛli n-dihi? Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda ni bana
  40. Achiika! Naawuni bi diri zualinsi salinsaʒee pɔrlim kotomsi, amaa! Di yi nyɛla tuunviεlli, ka O (Naawuni) nabgi li, ka ti (ninsala) laara din galsi O sani
  41. (Yaa nyini Annabi)! Ka wula n-nyɛli di yi di niŋ ka Ti (Tinim’ Naawuni) tahi shɛhiralan’ na ali’umma kam puuni, ka zaŋ a na ka a ti nyɛ ŋun diri bambɔŋɔ- nim’ (a zaamani chɛfurinim’) shɛhira
  42. Dindali maa ka ninvuɣu shɛba ban niŋ chεfuritali, ka zaɣisi Naawuni tumo (Annabi Muhammadu) yɛn ti bɔri ni tiŋgbani di bɔɣi ka bɛ kpe. Yaha! Bɛ ti ku tooi sɔɣi Naawuni yεltɔɣali zaɣigaŋ
  43. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Di miri ya jiŋli ka di nyɛla yi buɣimi, naɣila yi ti mi yi ni yεri shɛli (yi jiŋli maa puuni). 1 Lala n-nyɛ ŋun mali ʒɛnaba o nimgbina ni, naɣila ŋun nyɛ sochanda, naɣila yi yi ti su kom. Yi mi yi bεra, bee yi chεnila soli, bee yi puuni so yila yɔɣuni na, bee yi laɣim mi ni yi paɣaba ka bi nyɛ kom, tɔ! Yin niŋmi ya taimama 2 tiŋgbani shεli din niŋ kasi ni. Dinzuɣu, wobsi ya yi
  44. (Yaa nyini Annabi)! Di ni bɔŋɔ, a bi nya ninvuɣu shεba bɛ ni ti tarli litaafi (Attaura) puuni, ka bɛ zaŋdi li n-taɣiri bɔrginsim, ka bɔri ni yi (Muslinnim’) gba bɔrgi ka chɛ sochibga
  45. Yaha! Naawuni mi yi dimba maa. Dinzuɣu, Naawuni saɣiya ni O nyɛ Taɣira. Yaha! Naawuni saɣiya ni O nyɛ Sɔŋda
  46. Di be Yahuudunim’ puuni ban taɣiri (Naawuni) yεltɔɣa ka chεri di zaashɛhi, ka naan yεra (ka bɛ yɛri Annabi Muhammadu): “Ti wum ya, ti mi zaɣisi ya.” Yaha! Wummi din ku wum,” (ka lahi yεra): “Raa’inaa” 1 ka lebgiri bɛ zilma, ka di nyɛla bɛ maandila adiini ansarsi. Yaha! Bɛ yi di yεli: “Ti wum ya ka doli.” Yaha! Wumma, ka naɣisi ti ti, tɔ! Di naan leei alheeri n-zaŋ ti ba, ka lahi nyɛ din tuhi. Amaa! Naawuni narim ba mi ni bɛ chɛfuritali, dinzuɣu bɛ ku ti Naawuni yɛlimaŋli naɣila biɛla
  47. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba bɛ ni ti litaafi! Tim ya Ti (Tinim’ Naawuni) ni siɣisi shɛli (Alkur’aani) na yɛlimaŋli, ka di nyɛla din tiri din be yi sani yɛlimaŋli poi ka Ti naan ti nyεhi ninvuɣu shεba nina, ka zaŋ li n-labsi di nyaaŋa, bee ka Ti narim ba kamani Ti ni daa narim asibri dabsili niriba la shεm. Yaha! Naawuni zaligu nyɛla din yɛn niŋ
  48. Achiika! Naawuni bi chεri paŋda (O bi chεri paŋdi ninsalinima) bɛ yi laɣim O mini shɛli jεm, amaa! O chεri paŋdi din pa lala ni O ni bɔri so. Dinzuɣu, ŋun ti laɣim Naawuni ni shɛli jεm, tɔ! Achiika! O tum taali din galsi
  49. (Yaa nyini Annabi)! A bi nya ninvuɣu shεba ban simsiri bɛ maŋ’ maa (Yahuudu mini Nashaaranima)? Chɛli gba! Naawuni n-simsiri O ni bɔri so, O mi ku di ba zualinsi dobino bɛlli yɛm pɔrlim kotomsi
  50. (Yaa nyini Annabi)! Yulimi bɛ ni ŋmari ʒiri m-pari Naawuni shɛm, tɔ! Di ko saɣi taali polo ni
  51. (Yaa nyini Annabi)! A bi nya ninvuɣu shεba bɛ ni ti tarli litaafi (Attaura) puuni, ka bɛ tiri buɣuli mini shintaŋ yεlimaŋli, ka naan yεri ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali: “Bambɔŋɔnim’ maa m-be sochibga zuɣu n-gari Muslinnima.”
  52. Bana n-nyɛ ninvuɣu shεba Naawuni ni narim. Naawuni mi ni narim ninvuɣu so, tɔ! Di kariya ka a nya ŋun yɛn sɔŋ o
  53. Bee bɛ malila tarli O (Naawuni) sulinsi puuni? Din’ ŋuna, bɛ naan ku ti (ninsalinim’) dobino bɛlli yɛm pɔrlim kotomsi
  54. Bee bɛ zabrila ninsalinim’ (Annabi Muhammadu mini o niriba) nyuli domin Naawuni ni ti ba shɛli O pini puuni zuɣu Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) ti Annabi Ibrahim yiŋnim’ litaafi mini yεmgoliŋga (Alkur’aani mini Hadiisi). Yaha! Ka Ti ti ba nam din galsi
  55. Dinzuɣu, bɛ (Yahuudunim’ maa) puuni shεba ti (Annabi Muhammadu) yεlimaŋli, ka bɛ shεba mi lebi biri ka chɛ o. Yaha! Ʒahannama buɣum nyɛla din yɛn saɣindi ba (Zaadali)
  56. Achiika! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali ni Ti (Tinim’ Naawuni) aaya- nima, Ti ni zaŋ ba niŋ buɣum ni. Saha shεli kam ka di (buɣum maa) ti duɣi bɛ nimgbiŋgbaŋ, ka Ti taɣi ba nimgbin’ shɛli domin bɛ lam azaaba. Achiika! Naawuni nyɛla Nyɛŋda, Yεmgoliŋga- lana
  57. Yaha! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli, ka tum tuunsuma, ni baalim, Ti (Tinim’ Naawuni) ni kpεhi ba Alizanda yili shεŋa kulibɔna ni yɛn ti zɔri gindi di gbinni, ka bɛ nyɛla ban yɛn ti kpalim di puuni kuli mali wɔra. Bɛ lahi mali paɣaba ban niŋ kasi di puuni. Yaha! Ka Ti (Tinim’ Naawuni) kpεhi ba mahim shεli din paai tariga puuni
  58. Achiika! Naawuni puhiri ya ni yi zaŋ amaananima n-labsi ti ti di laamba, yi mi yi yɛŋ niŋ fukumsi niriba sunsuuni, yin niŋmi ya fukumsi maa ni aadalsi. M-bo ni saɣisigu shεli Naawuni ni tiri ya ŋɔ maa. Achiika! Naawuni nyɛla Wumda, Nyara
  59. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Doli ya Naawuni ka doli ya O tumo, ni ban zaandi fukumsi yi puuni. Yi mi yi niŋ namgbankpeeni binshɛɣu zuɣu, tɔ! Yin labsim ya li n-ti Naawuni mini O tumo, yi yi ti Naawuni mini Zaadali yεlimaŋli. Dina n-nyɛ din gari, ni fasara din gahim
  60. (Yaa nyini Annabi)! A bi nya ninvuɣu shεba ban yɔhindi bɛ maŋ’ ka yεli ni bɛ ti yεlimaŋli ni bɛ ni siɣisi shɛli (Alkur’aani) n-ti a na, n-ti pahi bɛ ni siɣisi shɛli na pɔi ni a kandi na, ka naan bɔri ni bɛ zaŋdi fukumsi n-ti tiri baɣa, ka di nyɛla bɛ saɣisi ba ni bɛ zom ka chε li, ka shintaŋ mi bɔri ni o birigi ba, birginsim din niŋ katiŋa (ka chɛ dolsigu)
  61. Yaha! Bɛ yi ti yεli ba: “Kam ya na ti wum Naawuni ni siɣisi shɛli na n-ti ti O tumo (Annabi Muhammadu),” tɔ! A ni nya ka munaafichinim’ maa taɣiri niriba ka chεri a (Annabi) taɣibu ni yεlimaŋli
  62. (Yaa nyini Annabi)! Ka wula n-leei nyεli, di yi niŋ ka yɛlibɛɣu nya ba domin bɛ nuhi ni daŋsi tum shɛli zuɣu, din nyaaŋa ka bɛ ka a na n-ti pɔri Naawuni (ka yεra): “Tinim’ bi tɛhi shεli m-pahila bɛrisuŋ mini maligu.”
  63. Bana n-nyɛ Naawuni ni mi shɛba suhiri ni, dinzuɣu (yaa nyini Annabi)! Yim bɛ yεla ni, ka niŋ ba wa’azu. Yaha! Yεlimi ba yɛltɔɣa n-zaŋ jɛndi bɛ maŋa, ka nyɛ din kpɛri haŋkali ni
  64. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) na ʒin tim tuun’ so na naɣila bɛ (ninsalinim’) ti doli o ni Naawuni yεdda. Yaha! Di yi di nyɛla saha shεli bɛ (munaafichinim’) ni daa di bɛ maŋ’ zualinsi maa, ka bɛ kana la a (Annabi Muhammadu) sani, n-ti bo Naawuni gaafara, ka (Naawuni) tumo shiri suhi gaafara maa n-ti ba, tɔ! Bɛ naan nya Naawuni ka O nyɛla Tuubadeera, Zaadali Nambɔzobonaa
  65. Chɛli gba! (Yaa nyini Annabi)! M-po a Duuma, bɛ pala ninvuɣu shεba ban yɛn ti Naawuni yεlimaŋli naɣila bɛ zaŋ a mi zali ka a niŋdi fukumsi n-zaŋ chaŋ bɛ ni niŋ namgbankpeeni shεli bɛ sunsuuni. Din nyaaŋa, bɛ naan ku nya muɣisugu shεli n-zaŋ chaŋ fukumsi shεli a ni yɛn niŋ ba maa, ka bɛ di yɛn zaŋ bɛ maŋ’ zaa n-ti Naawuni, tibu ni yɛlimaŋli
  66. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) yi di zali talahi bɛ zuɣu ni (ka yεli ba): “Kum ya yi maŋa, bee yim ya ka chɛ yi yiŋsi,” Bɛ naan ku saɣi niŋ li naɣila bɛ puuni niriba bεla. Yaha! Bɛ yi di niŋ bɛ ni saɣisiri ba shɛli maa, di naan leei alheeri n-zaŋ ti ba, ka lahi kpaŋsi bɛ yɛlimaŋtibo ni Naawuni
  67. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) naan ti ba laara din yi Ti sani na, ka nyɛla din galsi
  68. Yaha! Achiika! Ti naan dolsi ba n- tam sochibga zuɣu
  69. Yaha! Ŋun doli Naawuni mini O tumo, tɔ! Bannim’ maa yɛn ti pahila ninvuɣu shεba Naawuni ni yolsi Annabinim’ puuni, ni yεlimaŋlinima, ni ban kpi Naawuni soli zuɣu (ban kpi adiini tobu ni), n-ti pahi ninvuɣusuma, tɔ! Bannim’ maa, di vɛla pam ni bɛ leei zonima (n-zaŋ ti ninsala)
  70. Di nyɛla pini din yi Naawuni sani na. Yaha! Naawuni saɣi Baŋda
  71. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Gbibi ya yi shili n-ʒiya (yi dimba zuɣu), ka yin ya tobu ni ka nyɛla salonima, bee ka yi zaasa laɣim yi namgbaniyini
  72. Yaha! Achiika yi (Muslinnim’) puuni so beni naɣisira (tobu ni chandi). Yɛlibɛɣu yi ti nyɛn ya, ka o yεli (o suhu ni): “Achiika! Naawuni yu ma ka n-di ka bɛ (Muslinnim’ maa) puuni
  73. Yaha! Pini shεli (tobbuna) yi yi Naawuni sani kan ya na, achiika! Bɛ ni yεli yɛltɔɣa kamani yurilim shεli na ʒin bela yi mini ba sunsuuni la: “M-baye, n- gba yi di kuli be ni bana (Muslinnim’ maa), ka di nya tarli din galsi
  74. Ninvuɣu shεba ban zaŋdi bɛ Chiyaama taɣiri bɛ Dunia bɛhigu la tuhimi Naawunu soli zuɣu. Dinzuɣu, ninvuɣu so ŋun tuhi Naawuni soli zuɣu, ka bɛ ku o bee ka o nya nasara, tɔ! Ni baalim, Ti (Tinim’ Naawuni) ni ti o laara din galisi
  75. Yaha! Bozuɣu ka yi (Muslinnim’) ku tuhi tobu Naawuni soli zuɣu, ka di nyɛla ninvuɣugbarima dobba ni paɣaba, n-ti pahi bihi beni yεra: “Yaa ti Duuma Naawuni! Yihimi ti tiŋ’ shεli din niriba nyɛ zualindiriba ŋɔ ni. Yaha! Tim ti ninvuɣu so ŋun yɛn taɣi ti (ka chɛ ti dimba), ka lahi ti ti ŋun yɛn sɔŋ ti na A sani
  76. Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli tuhirila Naawuni soli zuɣu, ka ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali tuhiri shintaŋ soli zuɣu. Dinzuɣu, tuhimi ya shintaŋ yuriba. Achiika! Shintaŋ nabεri nyɛla zaɣigbariŋ
  77. (Yaa nyini Annabi)! Di ni bɔŋɔ, a bi nya ninvuɣu shεba bɛ ni yɛli ba: “Gbaami ya yi maŋa (ka chɛ tobu tuhibu Maka puuni), ka puhi ya jiŋli, ka tin ya zakka (ka bɛ yεli, ti ni daa nyɛ chεfuri- nima, ti daa malila yaa, ka ti leei Muslimnim’ ka chɔɣim)”. Amaa! Saha shεli bɛ ni ti niŋ ba tobu maa talahi, ka a nya ka bɛ puuni shεba zɔri ninsalinim’ (chɛfurinima) kamani bɛ ni zɔri Naawuni shεm, bee ka di gari lala. Yaha! Ka bɛ yεli: “Yaa ti Duuma (Naawuni)! Bozuɣu ka A niŋ tobu talahi n-zaŋ ti ti? Di yi di niŋ ka a naɣisi ti ti hali ni saha biɛla. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Dunia nyɛɣisim nyɛla bεla. Amaa! Chiyaama n-gari zaŋ ti ŋun zo Naawuni. Dinzuɣu, bɛ ti ku din ya zualinsi dobino bɛlli yɛm pɔrlim kotomsi
  78. Luɣuli kam ka yi (ninsalinim’) be tɔ! Kpibu ni paai ya, hali di yi niŋ ka yi bela yiliwaɣila din me n-tam taba zuɣu ni. Yaha! Biɛrisuŋ yi paai ba (munaafichinima), bɛ yεrimi: “Ŋɔ maa yila Naawuni sani na. Amaa! Din be yi paai ba, ka bɛ yεli: “Ŋɔ maa yila a (nyini Muhammadu) sani na.” Tɔ! Yεlima: “Di zaasa yila Naawuni sani na.” Dinzuɣu, ka bo n-leei chɛ ka bambɔŋɔnim’ (munaafichinim’) ku tooi baŋ yεltɔɣali
  79. (Yaa nyini ninsala)! Din viɛla yi paagi a, tɔ! Naawuni sani ka di yi na, zaɣibɛɣu mi yi paagi a, tɔ! A sani ka di yi na. (Yaa nyini Annabi)! Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋ a leei la tumo n-zaŋ chaŋ ninsalinim’ sani. Yaha! Naawuni saɣi shɛhiradira
  80. Ninvuɣu so ŋun doli tumo ŋɔ maa (Annabi Muhammadu), tɔ! Achiika! O dolila Naawuni. Ŋun mi lebi biri, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) bi tim a na ka a ti nyɛ gula bɛ zuɣu
  81. Ka bɛ (Munaafichinim’ maa) naan yεra: “Ti doli a (Muhammadu).” Amaa! Bɛ yi ti yi a sani, ka bɛ puuni shεba gbe ni tɛhi shεli (bɛ suhiri ni) ka pa ni yεltɔɣa shεli a ni yεri maa. Tɔ! Naawuni sabri bɛ ni mali tɛhi shɛŋa gbεri maa. Dinzuɣu (yaa nyini Annabi)! Yim bɛ yεla ni, ka zaŋ a maŋ’ dalim Naawuni. Naawuni saɣi bɛ ni dalindi So
  82. Di ni bɔŋɔ, bɛ bi kpahindila Al- kur’aani vεnyεla? Di yi di pala di yila Naawuni sani na, bɛ naan nya taɣibu pam di puuni
  83. Yaha! Yεltɔɣa shεli yi ti kaba na din nyɛ yɛmbahiga bee ka di nyɛ dabiεm, bɛ (Munaafichinim’ maa) pun moli li, tɔ! Bɛ yi di labsi li n-ti Naawuni tumo, bee ka bɛ labsi li n-ti ban su fukumsi, tɔ! Ban vihiri li (ni bɛ haŋkaya) naan baŋ li. Di yi di pala Naawuni pini ni O nambɔzɔbo yi zuɣu, yi naan doli shintaŋ, naɣila yi biεla
  84. Dinzuɣu! (Yaa nyini Annabi)! Tuhimi Naawuni soli zuɣu, bɛ bi niŋ a (so jεma) talahi naɣila nyini maŋmaŋ’ dini. Yaha! Kpɛhimi ban ti Naawuni yεlimaŋli kore (ni adiini zuɣu tuhibu). Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun yɛn taɣi ya ka chɛ chεfurinim’ chuuta. Naawuni n- gari binshɛɣu kam yaa, ka lahi gari sokam tibdargibo
  85. Ninvuɣu so ŋun ti suhudee (o mabia) suhudee din nyɛ zaɣivɛlli, tɔ! O mali tarli (laara) di puuni, ŋun mi ti suhudee suhudee din nyɛ zaɣibɛɣu, 1 tɔ! O lahi mali tarli (alahichi) di puuni. Dinzuɣu! Naawuni nyɛla Ŋun zali binshɛɣu kam ka di mali di saha
  86. Yaha! Bɛ yi ti puhi ya ni puhiri shɛli, tɔ! Yin labsim din vεla n-gari li, bee ka yi labsi li (di ŋmali). 2 Achiika! Naawuni nyɛla Saliya karita binshɛɣu kam zuɣu
  87. Naawuni! Duuma jεmdigu n-kani ni yεlimaŋli naɣila Ŋuna. Achiika! O ni ti laɣim ya Zaadali ka zilsigu ka di puuni. Yaha! Ŋuni n-leei lahi yɛri yɛlimaŋli n-ti paai Naawuni
  88. Bo n-leei muɣisi ya (yi Muslinnima) n-zaŋ chaŋ Munaafichinim’ maa yɛtɔɣa ni, ka yi piri siɣim buyi? Naawuni n- labsi ba (bɛ chεfuritali ni) domin bɛ ni tum shɛli (ka di nyɛ tuumbɛri) zuɣu. Di ni bɔŋɔ, yi bɔrimi ni yi dolsi Naawuni ni birigi so? Yaha! Naawuni ni birigi so, tɔ! Di kariya ka a nya sochibga n-ti o
  89. Bɛ bɔrimi ni yi (Muslinnim’) leei chεfurinim’ kamani bi ni niŋ chεfuritali shεm, ka yi mini ba leei yim. Dinzuɣu! Miri ya ka yi gbibi bɛ puuni shɛba ka bɛ nyɛ yuriba, naɣila bɛ ti zo mi n-labi Naawuni soli zuɣu na. Dinzuɣu, bɛ yi lebi biri, tɔ! Yin gbaami ya ba, ka kuba luɣulikam yi ni nya ba. Yaha! Di gbibi ya bɛ puuni so ka o nyɛ yura, bee sɔŋda
  90. Naɣila ninvuɣu shεba ban zaŋ bɛ maŋ n-ti pahi ninvuɣu shεba yi mini ba ni mali alikauli shεli, bee ka bɛ kan ya na ka di nyɛla bɛ nyee nyɔni mi ni yi tuhibu, bee ka bɛ tuhi bɛ (maŋmaŋ’) niriba. Yaha! Naawuni yi di bɔra, O naan ti ba (chɛfurinim’ maa) yiko yi zuɣu, bɛ mi naan shiri tuhi ya. Dinzuɣu, bɛ yi niŋ ya katiŋ’ ka bi tuhi ya, ka lahi bɔri ni yi mini ba ʒini ni alaafee, tɔ! Naawuni bi zali ya soli shεli (ni yi zaŋ tuhi ba)
  91. Ni baalim, yi (Muslinnim’) ni nya ninvuɣu shεba ban bɔri yɛmbahiga yi sani, ka bɔri yεmbahiga bɛ niriba sani, saha shεli kam ka bɛ yi ti labsi ba fitina (chεfuritali) ni, ka bɛ daai ba fim di puuni. Dinzuɣu, bɛ yi bi niŋ katiŋ’ ni yinima, ka bo maligu yi mini ba sunsuuni, ka mi bi gbaai bɛ maŋ’ ka chε yi tuhibu, tɔ! Yin gbahimi ba, ka ku ba luɣili kam yi ni nya ba.Yaha! Bannima Ti (Tinim’ Naawuni) zaliya mi ka yi mali daliri bɛ zuɣu (din wuhi ni yi tuhimi ba) polo ni
  92. Di bi tu kamaata ni Muslimi ku o Muslim’ kpee, naɣila di nyɛla sarati. Ŋun mi ti bi yuri ka ku o Muslim’ kpee, tɔ! O chɛli dabli ŋun nyɛ Muslimi (ka o leei bilchina, ka Naawuni naan chɛ o taali), ni diyya (nyɛvuli yihibu samli) din yo n-ti o niriba, naɣila bɛ zaŋ mi mali ba sara. Di yi nyεla o (ŋun kpi maa) yila yi dimbi polo na, ka mi nyɛla Muslimi, tɔ! Yin chεli dabli ŋun nyε Muslimi (ka o leei bilchina). O yi lahi yila ninvuɣu shεba alikauli ni be yi mini ba sunsuuni sani, tɔ! Yin yom ya diyya 1 n-ti o niriba, ka lahi chɛ Muslim’ dabpaɣa, ŋun mi bi tooi nya li, tɔ! Ŋun lom noli chira ayi m- pa taba, 2 ka di nyɛla tuuba Naawuni sani. Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgoliŋga lana
  93. Yaha! Ninvuɣu so ŋun ku Muslimi ni fawaɣili, tɔ! O sanyoo yɛn ti nyɛla ʒahannama buɣum, ka o yɛn ti kpalim di puuni, ka Naawuni je suli n-niŋ o, ka narim o, ka mali azaaba shɛli din galsi shili n-guli o
  94. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Yi yi chaŋ ni yi ti tuhi Naawuni soli zuɣu, tɔ! Yin vihimi ya, ka di yεli ya ŋun puhi ya ni Muslinsi puhigu (ka nyɛ chεfura): “A pala Muslimi.” Ka di nyɛla yi bɔrila Dunia bεhigu bukaata maligu (tobbuna) zuɣu. Tɔ! Naawuni sani ka tobbuna pam be. Lala (chɛfuritali maa ni) ka yi gba daa be pɔi ni ŋɔ maa, ka Naawuni tin ya pini karli (Muslinsi). Dinzuɣu! Vihimi ya (ka di kuri ya niriba yiriŋ). Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun mi din sɔɣi yi tuuntumsa puuni
  95. Muslinnim’ puuni ninvuɣu shεba ban ʒi yiŋa (ka bi chaŋ tobu ni), ka di pala bɛ bɛrimi, ni ban tuhiru ni bɛ daarzichi mini bɛ nyɛvuya Naawuni soli zuɣu ku niŋ yim. Naawuni tibgi ban tuhitri ni bɛ daarzichi mini bɛ nyɛvuya n-gari ban ʒi yiŋa ni darza. Yaha! Bɛ zaɣiyino kam, Naawuni niŋ bala alikauli ni zaɣivεlli (Alizanda). Yaha! O tibgi tobu tuhiriba n-gari ban ʒi yiŋa ni sanyoo din galsi
  96. Ka di nyɛla darzanim’ din yi O (Naawuni) sani na, ni chεmpaŋ, n-ti pahi nambɔzɔbo. Yaha! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa
  97. Achiika! Ninvuɣu shεba Malaaika- nim’ ni deei bɛ nyεvuya, ka bɛ nyɛla ban di bɛ maŋ’ zualinsi, ka bɛ (Malaaikanim’) yεli ba: “Bo ni ka yi daa be (Dunia puuni)?” Ka bɛ yɛli: “Ti daa nyɛla ninvuɣu gbarima tiŋgbani yaaŋa zuɣu.” Ka bɛ (Malaaikanim’) yεli ba: “Di ni bɔŋɔ, Naawuni tiŋgbani daa bi yɛlima ka yi ni tooi zo n-labi tiŋgbani shɛli ni di puuni? Dinzuɣu, bannim’ maa labbu shee nyɛla ʒahannama buɣum ni. Yaha! Di labbu shee maa nyɛla din be
  98. Naɣila ninvuɣu gbarima dobba ni paɣaba puuni, ni bihi ban ka dabara shεli, bɛ mi ku tooi zo n-tilgi
  99. Tɔ! Bannim’ maa, tamaha beni kadama Naawuni ni chε m-paŋ ba, domin Naawuni nyεla i Chεmpaŋlana, Gaafaralana
  100. Yaha! Ninvuɣu so ŋun zo Hiʒira Naawuni soli zuɣu, o ni nya ʒiishεhi pam tiŋgbani yaaŋa zuɣu, ni largibu. Yaha! Ŋun’ yi o yiŋa, ka nyɛla ŋun zo n- labi Naawuni mini O tumo sani, ka kpibu ti paagi o di nyaaŋa, tɔ! Achiika! O sanyoo kpalim Naawuni sani. Yaha! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa
  101. Yaha! Yi (Muslinnim’) yi ti yɛn go tiŋgbani yaaŋa zuɣu, tɔ! Di pa taali yi zuɣu ni yi booi shɛli yi jiŋli puuni, di yi niŋ ka yi zɔri ni chεfurinim’ ti niŋ ya fitina shɛli. Achiika! Chεfurinim’ nyɛla dimba n-tin ya polo ni
  102. (Yaa nyini Annabi)! A mi yi ti be bɛ (Muslim’ tobbihi maa) ni, ka yɛn zaŋ ba m-puhi jiŋli, tɔ! Nyin chε ka salo shεba bɛ puuni zani n-tabli a, ka gbibi bɛ bidibbina, bɛ yi ti niŋ suzuuda, ka bɛ ʒe yi nyaaŋa, ka salo ban na bi puhi maa mi kana n-ti pahi a zuɣu ka yi puhi. Yaha! Bɛ gbibi bɛ bidibnyama. Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa bɔrimi ni yi (Muslinnim’) tam yi bidibbina mini yi nyɛma yεla, ka bɛ ŋmalgi kpa yi polo na yim zuɣu. Yaha! Di pa taali yi zuɣu ni yi sɔŋ yi bidibnyɛma di yi ti niŋ ka saa beni, bee ka yi ka alaafee. Amaa! Gbibi ya yi shili ʒiya. Achiika! Naawuni kpaɣisila filiŋ daazaaba n-zali chεfurinima
  103. Dinzuɣu yi yi puhi jiŋli naai, tɔ! Yin teemi ya Naawuni yɛla ka di nyɛla yi ʒela zuɣusaa, bee yi ʒila tiŋgbani ni, bee ka yi dola yi luɣa zuɣu. Yi mi yi ti mali yɛmbahiga, tɔ! Yin puhimi ya jiŋli. Achiika! Jiŋli nyɛla talahi, ka nyɛla din mali saha n-zaŋ ti ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli
  104. Yaha! Di gbargi ya yi maŋa (yaa yinim Muslinnim’) ka chɛ ninsalinim’ (yi dimba) sheei bobu, yi yi nyɛla ban nyari wahala kam, tɔ! Bɛ (chɛfurinim’ maa) gba nyari wahala kamani yi ni nyari wahala maa shεm. Yaha! Yi (Muslinnim’) mali tamaha (Alizanda) Naawuni sani, ka bɛ (chɛfurinim’) ka li. Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgoliŋga lana
  105. (Yaa nyini Annabi)! Ti (Tinim’ Naawuni) siɣisila litaafi (Alkur’aani) n- ti a na ni yεlimaŋli, domin a niŋdi fukumsi ninsalinim’ sunsuuni ni Naawuni ni baŋsi a shɛli. Dinzuɣu! Di leei ŋun ŋmεri namgbankpeeni domin bilkɔɣinonim’ zuɣu
  106. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Bom Naawuni chɛmpaŋ. Achiika! Naawuni nyɛla Chɛmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa
  107. Yaha! Miri ka a niŋ namgban- kpeeni domin a taɣi ninvuɣu shεba ban niŋdi bɛ maŋ’ bilkɔŋsi maa. Achiika! Naawuni bi bɔri ninvuɣu so ŋun nyɛ bilkɔɣinolana, ŋun zooi Naawuni taali ni kpεbu
  108. Bɛ (munaafichinim’) bɔrimi ni bɛ sɔɣi ninsalinim’ (bɛ tuuntumsa), bɛ mi ku tooi sɔɣi Naawuni. O mi mini ba n- kuli be saha shεli kam bɛ ni yɛn gbihi (ka gbibi) yεltɔɣa shεli O ni bi saɣi ti li. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun gili bɛ tuuntumsa (ni baŋsim)
  109. Di ni bɔŋɔ, yi bambɔŋɔnima (Muslinnima) n-nyɛ ban ŋmɛri namgbankpeeni ni yi taɣi ba (munaafichinim’) ka chɛ Dunia ŋɔ vi, ka ŋuni n-yɛn ti ŋmɛ Naawuni namgban- kpeeni Zaadali domin o ti taɣi ba, bee ŋuni ka bɛ yɛn ti zaŋ bɛ maŋa n-dalim
  110. Yaha! Ninvuɣu so ŋun tum din be, bee ka o di o maŋ’ zualinsi, din nyaaŋa, ka o bo Naawuni chɛmpaŋ, tɔ! O ni nya Naawuni ka O nyɛla Chɛmpaŋlana, Zaadali Nambɔnaa
  111. Yaha! Ŋun tum din be, tɔ! Achiika! O mammaŋ’ ka o bo li n-zali. Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgoliŋga- lana
  112. Ŋun mi ti chirim, bee ka o kpe Naawuni taali ni, ka naan zaŋ li meei ninvuɣu so ŋun ʒi di yεla, tɔ! Achiika! O ʒili o maŋ ʒiri ni alahichi polo ni
  113. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Di yi di pala Naawuni pini mini O nambɔzɔbo yi zuɣu, bɛ puuni zamaatu shεba naan bɔri ni bɛ birgi a, bɛ mi ku tooi birgi so naɣila bɛ maŋa. Yaha! Bɛ ku tooi niŋ a chuuta shεli. Yaha! Naawuni n-nyɛ Ŋun siɣisi litaafi (Alkur’aani) ni yεmgoliŋga na n-ti ti a, ka baŋsi a a ni ʒi shɛli.Yaha! Naawuni pini nyɛla din galsi a zuɣu
  114. Alheeri ka bɛ saawɔranim’ pam puuni, naɣila ŋun puhi sara malibu, bee bɛrisuŋ shɛli, bee ninsalinim’ sunsuuni maligu. Dinzuɣu! Ŋun tum lala ka di nyɛla Naawuni yεdda zuɣu, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) ni ti o laara din galsi
  115. Yaha! Ŋun tum m-birgi Naawuni tumo (Annabi Muhammadu) zaligu saha shɛli dolsigu ni kahigi n-ti o nyaaŋa, ka doli soli shεli din pa ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli soli, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) ni chɛ o dalim o ni dalim shεli maa, ka zaŋ o niŋ ʒahannama buɣum ni. Di labbu shee maa mi nyɛla din be
  116. Achiika! Naawuni bi chεri paŋda ni bɛ laɣim O mini shɛli jεm. Amaa! O chεri paŋdi (taali shɛli) din pa lala ni O ni bɔri so. Yaha! Ŋun laɣim Naawuni mini shɛli jεm, tɔ! Achiika! O birigi ya birginsim din niŋ katiŋa (ka chɛ dolsigu)
  117. Bɛ (chεfurinim’ maa) bi jεmdi shɛli din pa Ŋuna (Naawuni) naɣila paɣaba, bɛ mi bi jεmdi shɛli m-pahila shintaŋ so ŋun nyɛ tipawumlilana la
  118. Naawuni narim o (shintaŋ) mi, ka o yεli: “M-po A nam, n-nyɛla ŋun yɛn gbaai yɛɣi shɛli A (Nyini Naawuni) daba puuni, ka bɛ nyɛla n-ni ŋmaai yihi shɛba
  119. Yaha! Achiika! N nyɛla ŋun yɛn birgi ba, ka zaŋ kɔrsi niŋ bɛ suhiri ni. Yaha! N nyɛla ŋun yɛn puhi ba ka bɛ ŋmahi biŋkɔbri tiba, 1 ka puhi ba ka bɛ taɣi Naawuni binnamda shifa. Yaha! Ŋun gbibi shintaŋ ka o nyɛ yura ka di pa ni Naawuni, tɔ! Achiika! O kɔhi lu, kɔhilu shɛli din be polo ni
  120. O (shintaŋ) gbaari bala alikauli, ka zaŋdi kɔrsi niŋ bɛ suhiri ni, shintaŋ mi bi
  121. Bannim’ maa labbu shee n-nyɛ ʒahannama buɣum ni. Yaha! Bɛ ti ku nya sɔɣibu shee ka chɛ li (buɣum maa)
  122. Yaha! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlmaŋli, ka tum tuunsuma, Ti ni kpεhi ba Alizanda yili shεŋa kulibɔna ni yɛn ti zɔri gindi di gbinni la, ka bɛ nyɛla ban yɛn tim kpalim di puuni kuli mali wɔra. Naawuni daalikauli nyɛla yεlimaŋli. Yaha! Ŋun yεltɔɣa n-leei nyɛ yɛlimaŋli n-ti lahi paai Naawuni dini
  123. Di bi doli yi (Muslinnim’) ni niŋdi shɛli kore, bee ninvuɣu shεba bɛ ni ti litaafi (Yahuudu mini Nashaaranim’) maa ni niŋdi shɛli kore. Ŋun tum tuumbεɣu, bɛ ni yo o di samli. O mi ku nya ŋun yɛn ti taɣi o, bee ŋun yɛn ti sɔŋ o ka di pa ni Naawuni
  124. Yaha! Ŋun tum tuunviεla puuni shεli, o nyɛla doo bee paɣa, ka lahi nyɛ ŋun ti Naawuni yεlimaŋli, tɔ! Bannim’ maa ni kpe Alizanda ka di pa ni bɛ di ba la zualinsi din pɔrlim kotomsi ŋmani dobino bɛilli yɛm
  125. Yaha! Ŋun daadiini n-leei lahi viεla n-ti paai ŋun zaŋ o maŋ’ zaasa n-ti Naawuni (Muslimi), ka nyɛla ŋun tuun- tumsa vɛla, ka doli Annabi Ibrahima daadiini (Muslinsi) shɛli din milgi ka chɛ adiini kam din pa yɛlimaŋli? Yaha! Naawuni daa gbibila Annabi Ibrahima ka o nyɛ yura
  126. Yaha! Binshɛɣu din be sagbana ni, ni din be tiŋgbani ni nyɛla Naawuni dini, Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun gili binshɛɣu kam (ni baŋsim)
  127. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ bɔhira n- zaŋ chaŋ paɣaba polo. Yεlima: Naawuni ni baŋsi ya bɛ yεltɔɣa, ni bɛ ni karindi shεli n-tiri ya litaafi (Alkur’aani) puuni n-zaŋ chaŋ kpibsi ban nyɛ bipuɣinsi, ka di nyɛla yi bi ti ba Naawuni ni zali ya talahi ni yi ti ba shɛli (bɛ fali puuni), ka niŋdi kore ni yi niŋ ba amiliya, ni yi bihi puuni ninvuɣu gbarima. Yaha! Zalmi ya aadalsi n-zaŋ jɛndi kpibsi, dinzuɣu yi ni niŋ shɛli ka di nyɛ alheeri, tɔ! Naawuni nyɛla Ŋun mi di yɛla
  128. Yaha! Paɣa yi zɔri dabiɛm ni o yidana ti niŋ o katiŋ’ dooshee, bee ka lebi biri o, tɔ! Di pa taali ka bɛ ni bo maligu bɛ sunsuuni. Maligu mi n-nyɛ din gari. Yaha! Bɛ laɣim la nyεvuya ni suhu ni bɛm. 1Amaa! Yi yi tooi niŋ ba vɛnyɛla, ka zo Naawuni, tɔ! Achiika
  129. Yaha! Di kariya ka yi (dobba) tooi niŋ aadalsi paɣaba sunsuuni, hali yi yi niŋ di kore, amaa! Di lebi ya biri zaasa, ka chɛ o (paɣa maa) kamani bɛ ni zaŋ so yili zuɣusaa. Dinzuɣu! Yi yi bo maligu, ka zo Naawuni, tɔ! Achiika! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Nambɔzobonaa
  130. Yaha! Bɛ niriba ayi (doo ni paɣa) maa yi chɛ taba, tɔ! Naawuni ni largi bɛ zaɣiyino kam O larginsim puuni. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun yεlgira (n-tiri ninsalinima), Yɛmgoliŋgalana
  131. Yaha! Naawuni n-su binshɛɣu din be sagbana ni, ni din be tiŋgbani ni. Yaha! Achiika! Ti Tinim’ (Naawuni) daa ti ninvuɣu shεba bɛ ni ti litaafi pɔi ni yinim’ (Muslinnim’) maa saɣisigu, ni yi gba kadama yi zom Naawuni. Yi mi yi niŋ chεfuritali, tɔ! Achiika! Naawuni n-nyɛ Ŋun su binshɛɣu din be sagbana ni, ni binshɛɣu din be tiŋgbani ni. Yaha! Naawuni nyɛla Bundana, Duuma paɣirigu
  132. Yaha! Naawuni n-su binshɛɣu din be sagbana ni, ni din be tiŋgbani ni. Yaha! Naawuni saɣi ni bɛ dalimmi O
  133. O (Naawuni) yi bɔra, ka O nyɛhi ya, ka tahi ninvuɣu shεba na. Naawuni mi nyεla Ŋun ni tooi niŋ lala
  134. Ninvuɣu so ŋun bɔri Dunia sanyoo, tɔ! Naawuni sani ka Dunia ni Chiyaama sanyoo be. Yaha! Naawuni nyεla Wumda, Nyara
  135. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Leemi ya ban zaandi aadalsi, ka nyɛla ban diri shɛhira Naawuni zuɣu, hali di (shɛhira maa) yi ʒɛla yi maŋmaŋ’ zuɣu, bee yi ba ni yi ma zuɣu, bee yi dɔɣiriba zuɣu, o (yi ni diri so shɛhira maa) yi nyɛla bundana bee faralana, tɔ! Bɛ yɛla bela Naawuni sani. Dinzuɣu! Di doli ya suhu-yurlim ka chɛ aadalsi zaŋ tum tuma. Yi mi yi shɛli yi maŋa (ka chɛ shɛhira maa dibu), bee ka yi lebimi biri, Naawuni nyɛla Ŋun mi din sɔɣi yi tuuntumsa puuni
  136. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli! Tim ya Naawuni mini O tumo (Annabi Muhammadu) yεlimaŋli, ni litaafi (Alkur’aani) shɛli O ni siɣisi na n-ti ti O tumo, ni litaafi shεŋa bɛ siɣisi na pɔi ni dina. Yaha! Ŋun niŋ chεfuritali ni Naawuni mini O Malaaikanima, ni O litaafinima, ni O tuumba, n-ti pahi Zaadali, tɔ! Achiika! O bɔrgi ya, bɔrginsim din niŋ katiŋa (ka chɛ dolsigu)
  137. Achiika! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yɛlimaŋli, din nyaaŋa ka bɛ niŋ chɛfuritali, ka ti lahi ti yεlimaŋli, ka lahi niŋ chɛfuritali, din nyaaŋa, ka bɛ kpaŋsi chεfuritali, tɔ! Naawuni pala Ŋun yɛn chɛ m-paŋ ba, O mi ku dolsi ba sochibga
  138. (Yaa nyini Annabi)! Tim munaafichinim’ lahibali kadama bɛ mali azaabakpeeni
  139. (Bana n-nyɛ) Ninvuɣu shεba ban gbibi chεfurinim’ ka bɛ nyɛ simnim’ ka pa bɛ Muslim’ taba. Di ni bɔŋɔ, bɛ bɔrila tibginsim bɛ (chɛfurinim’ maa) sani? Tɔ! Achiika! Naawuni sani ka tibginsim zaasa namgbaniyini be
  140. Yaha! Achiika! O (Naawuni) siɣisi ya na litaafi (Alkur’aani) puuni kadama yi yi ti wum ka bɛ (chɛfurinim’) niŋdi gutulunsi ni Naawuni aayanima, ka maandi li ansarsi, tɔ! Yin di ʒini ni bana naɣila bɛ ti kpela yεltɔɣa shεli din pa li ni, (amaa! Yi yi ʒini ni bana), din’ ŋuna, yi gba leei bɛ tatabo. Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun yɛn ti laɣim munaafichinim’ mini chεfurinim’ ʒahannama buɣum ni namgbaniyini
  141. Bana n-nyɛ ninvuɣu shεba ban ʒeya n-guhiri ya, shee (bɛ ti nya) ka nasara be yi polo, ka bɛ naan yεli: “Di- ni bɔŋɔ, ka ti mini ya n-daa be? “Di mi yi ti niŋ ka chεfurinim’ nya nasara yi zuɣu, ka bɛ yεli: “Di ni bɔŋɔ, ti bi zani yi zuɣu, ka taɣi ya ka chɛ Muslinnim’ chuuta? Tɔ! Naawuni ni ti niŋ fukumsi yi sunsuuni Zaadali. Yaha! Di kariya ka Naawuni zali chεfurinim’ soli shεli bɛ ni yɛn zaŋ nya nasara Mulsinnim’ zuɣu
  142. Achiika! Munaafichinim’ niŋdila Naawuni bilkɔŋsi, ka O mi gba niŋdi ba bilkɔŋsi. Yaha! Bɛ yi ti yiɣisi ni bɛ chaŋ jiŋli ni, ka bɛ yiɣisiri ni vunyεɣili, ka bɛ naan niŋdi niriba nyabu zuɣu. Bɛ mi bi teeri Naawuni yɛla naɣila bεla
  143. Bɛ nyεla ban be zilsigu puuni di (Muslinsi mini chɛfuritali) sunsuuni, bɛ ka bambɔŋɔnim’ polo, bɛ mi lahi ka bambɔŋɔnim’ polo. Dinzuɣu, Naawuni ni birgi ninvuɣu so, tɔ! Di kariya ka a lahi nya sochibga n-zaŋ ti o
  144. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli! Di gbibi ya chεfurinim’ ka bɛ nyɛ simnima n-zaŋ tin ya ka pa ni Muslinnima. Di ni bɔŋɔ, yi bɔrimi ni yi zali Naawuni ka O mali daliri shɛli yi zuɣu polo ni
  145. Achiika! Munaafichinim’ yɛn ti bela (ʒahannama) buɣum tiŋli zaasa. Di mi kariya ka a nya ŋun yɛn ti sɔŋ ba (ka bɛ tilgi ka chɛ Naawuni daazaaba)
  146. Naɣila ninvuɣu shεba ban niŋ tuuba, ka viεlgi (bɛ tuma), ka dihi Naawuni tabli, ka lahi niŋ bɛ daadiini kasi n-zaŋ ti Naawuni, tɔ! Bannim’ maa mini wuntizɔribi m-be. Yaha! Ni baalim, Naawuni nyɛla Ŋun yɛn ti wuntizɔriba sanyoo din galsi
  147. Bimbo (anfaani bo) ka Naawuni yɛn nya O yi niŋ ya azaaba, di yi niŋ ka yi paɣi ka ti yɛlimaŋli? Yaha! Naawuni nyεla Ŋun paɣi (yi jɛma), Baŋda
  148. Naawuni bi bɔri yεltɔɣa biɛɣu polo ni yihibu, naɣila bɛ ni di so zualinsi. Yaha! Naawuni nyεla Wumda, Baŋda
  149. Yi yi yihi zaɣiviɛlli polo ni, bee ka yi sɔɣi li mi, bee ka yi chε m-paŋ ka chɛ biɛrim shɛli bɛ ni niŋ ya, tɔ! Achiika! Naawuni nyεla Chεmpaŋlana, Toora
  150. Achiika! Ninvuɣu shεba ban niŋdi chɛfuritali ni Naawuni mini O tumo (Annabi Muhammadu), ka bɔri ni bɛ wolgi Naawuni ni O tuumba sunsuuni, ka naan yεra: “Ti ti Naawuni tuumba puuni shεba yεlimaŋli, ka niŋ chɛfuritali ni shεba.” Yaha! Ka bɛ bɔri ni bɛ gbibi soli shεli di (chɛfuritali mini Muslinsi) sunsuuni
  151. Bannim’ maa n-nyɛ chεfurinim’ ni yεlimaŋli, ka Ti (Tinim’ Naawuni) mali filiŋ daazaaba shili n-guli chεfurinima
  152. Yaha! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni mini O tuumba yεlimaŋli, ka bi wolgi bɛ (tuumba maa) puuni so, tɔ! Bannim’ maa, ni baalim O (Naawuni) ni ti ba bɛ sanyoo. Yaha! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa
  153. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ ni ti shεba litaafi maa bɔhiri a ni a siɣisi ba litaafi shεli din yi zuɣusaa na. Tɔ! Achiika! Bɛ daa bɔhi Annabi Musa din gari lala, ka yεli: “(Yaa nyini Musa)! Wuhimi ti Naawuni ka ti nya O polo ni.” Ka tahigu daa gbaai ba domin bɛ zualinsi zuɣu. Din nyaaŋa, ka bɛ gbibi naɣibila (ka o nyɛ duuma) saha shɛli kahigibu ni daa ti kaba na naai, ka Ti (Tinim’ Naawuni) chε di gba paŋ ba. Yaha! Ka Ti ti Annabi Musa daliri din be polo ni (n-zaŋ kana bɛ sani)
  154. Yaha! Ka Ti (Tinim’ Naawuni) duhi zoli bɛ (Israaila bihi) zuɣusaa ni bɛ daalikauli, ka lahi yεli ba: “Kpεm ya (Baitul Mukaddasi) dindoli ni ka nyεla ban silim yi maŋ’ tiŋgbani ni, din nyaaŋa, ka Ti lahi yεli ba: “Miri ya ka yi kpahi yεɣi n-zaŋ chaŋ Asibri dabsili la puuni. Yaha! Ka Ti gbaai alikauli kpeeni bɛ sani
  155. Domin bɛ daalikauli yiɣisibu ni bɛ chεfuritali ni Naawuni aayanim’ zuɣu, n-ti lahi pahi bɛ ni kuri Annabinim’ ka di pa ni yεlimaŋli soli zuɣu. Ni bɛ ni lahi yεra: “Ti suhiri nyɛla binwɔri.” Chɛli gba! Naawuni n-to ŋari di zuɣu bɛ chɛfuritali maa zuɣu, dinzuɣu bɛ ku ti yεlimaŋli naɣila bεla
  156. Yaha! Domin bɛ (Yahuudunim’) chεfuritali zuɣu, ni bɛ ni ŋmari ʒikara m-pari Mariam (Annabi Issa ma) zuɣu
  157. Ni bɛ ni lahi yεra: “Ti ku Masiihu Issa Mariam bia Naawuni tumo. Tɔ! Bɛ daa bi ku o, bɛ mi daa bi kpahi o yili. Amaa! Bɛ (Naawuni) zaŋla o ŋmali n- wuhi ba (ka Naawuni zaŋ o ŋmahingbaŋ niŋ so ni, ka bɛ ku di lana). Yaha! Achiika! Ninvuɣu shεba ban ŋmɛri namgbankpeeni n-zaŋ chaŋ o yɛltɔɣa ni maa shiri be zilsigu puuni. Bɛ ka baŋsim shεli n-zaŋ chaŋ o yɛltɔɣa ni m-pahila bɛ dolila din nyɛ biɛhim. Yaha! Bɛ daa bi ku o ni yεlimaŋli
  158. Chɛli gba! Naawuni kpiɣi o la zuɣusaa n-labsi O sani. Yaha! Naawuni nyεla Nyεŋda, Yεmgoliŋgalana
  159. Yaha! Ninvuɣu shεba bɛ ni ti litaafi (Yahuudu mini Nashaaranim’) maa puuni so n-kani yɛn ti kpi naɣila o ti o (Annabi Issa) la yεlimaŋli (kadama o nyɛla Naawuni dabli mini O tumo, ka pala Naawuni bia). Yaha! Zaadali o yɛn ti leeila shɛhiradira bɛ zuɣu
  160. Domin Yahuudunim’ zualinsi zuɣu ka Ti (Tinim’ Naawuni) mɔŋ ba bindir’ nyɛɣisa shεŋa bɛ ni niŋ ba di halalsi. n-ti pahi bɛ ni lahi taɣiri (ninsalinim’) pam ka chɛ Naawuni soli la
  161. Ni bɛ ni lahi deeri laɣinyɔri, ka di nyɛla bɛ mɔŋ bala di deebu, ni bɛ ni lahi diri ninsalinim’ daarzichi ni ʒiri. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) mali azaabakpeeni shili n-guli bɛ puuni chεfurinima
  162. (Yaa nyini Annabi)! Amaa! Ban zilgi baŋsim puuni bɛ (Yahuudunim’) puuni, ni ban ti Naawuni yɛlimaŋli ban tirila bɛ ni siɣisi shɛli (Alkur’aani) n-ti a na maa yɛlimaŋli, ni bɛ ni siɣisi shɛli na pɔi ni a kandi na. ni jiŋpuhiriba, ni ban tiri zakka, n-ti pahi ban ti Naawuni mini Zaadali yεlimaŋli, bannim’ maa, ni baalim, Ti (Tinim’ Naawuni) ni ti ba laara din galsi
  163. (Yaa nyini Annabi)! Ti (Tinim’ (Naawuni) n-tim wahayi na a sani, kamani Ti ni daa tim ni wahayi Annabi Nuhu sani shɛm, n-ti pahi Annabinim’ ban kana o nyaaŋa. Yaha! Ka Ti tim ni wahayi Annabi Ibrahima sani, ni Annabi Ismaaila, ni Annabi Is’haaka, ni Annabi Ya’akuba, ni bɛ yaansi (Annabi Yisifu ni o mabihi) ni Annabi Issa, ni Annabi Ayuba, ni Annabi Yinusa, ni Annabi Haruna, ni Annabi Sulemana. Yaha! Ka Ti daa ti Annabi Dawuda Zabura
  164. (Yaa nyini Annabi)! Tuun’ shεba mi beni ka Ti (Tinim’ Naawuni) ti a bɛ lahibali (Alkur’aani puuni), ka bɛ puuni shεba mi beni ka Ti bi ti a bɛ lahibali. Yaha! Naawuni daa tɔɣisi yɛltɔɣa ni Annabi Musa, tɔɣisigu ni yεlimaŋli
  165. Bɛ nyɛla tuun’ shεba ban tiri suhu- pεlli lahibali (ni Alizanda), ka lahi nyɛ ban valsira (ni buɣum daazaaba), domin ninsalinim’ ti ka daliri shεli tuumba maa kandi na nyaaŋa (Zaadali). Yaha! Naawuni nyεla Nyɛŋda, Yεmgoliŋga- lana
  166. Amaa! Naawuni diri O ni siɣisi shɛli (Alkur’aani) n-ti a na maa shɛhira, O siɣisi li mi ni O baŋsim, ka Malaaika- nim’ diri shɛhira. Yaha! Naawuni saɣi Shɛhiradira
  167. Achiika! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali, ka taɣiri (niriba) ka chεri Naawuni soli, tɔ! Achiika! Bɛ bɔrgi ya bɔrginsim din niŋ katiŋa (ni dolsigu)
  168. Achiika! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali, ka di zualinsi, tɔ! Naawuni pala Ŋun yɛn chε m-paŋ ba, O mi ku dolsi ba sochibga
  169. Naɣila ʒahannama (buɣum) soli, ka bɛ ti yɛn kpalim di puuni kuli mali wɔra. Yaha! Lala nyɛla soochi Naawuni sani
  170. Yaa yinim’ ninsalinima! Achiika! Tumo (Annabi Muhammadu) kan ya na yi Duuma (Naawuni) sani ni yεlimaŋli. Dinzuɣu, tim ya o yεlimaŋli, dina n-nyɛ bɛrisuŋ n-zaŋ tin ya. Amaa! Yi yi niŋ chεfuritali, tɔ! Achiika! Naawuni n-su din be sagbana ni tiŋgbani ni. Yaha! Naawuni nyεla Baŋda, Yεmgoliŋgalana
  171. Yaa yinim’ bɛ ni ti shεba litaafi (Yahuudu mini Nashaaranima)! Di kpahi ya yεɣi tariga yi daadiini puuni, yi mi di tɔɣisi ya yεltɔɣa shεli n-zaŋ jɛndi Naawuni naɣila ni yεlimaŋli. Achiika! Almasiihu Issa Mariam bia nyɛla Naawuni tumo ni O yεltɔɣali, ka lahi nyɛ nyɛvuli din yi O sani na, ka O (Naawuni) labi li niŋ Mariama ni, ka nyɛla nyɛvuli din yi O sani na. Dinzuɣu, tim ya Naawuni ni O tuumba yεlimaŋli, ka miri ya ka yi yεli: “Naawuni pirila siɣim buta.” Chεli ya li yεlibu, (yi yi chɛ li yɛlibu), dina n-nyɛ alheeri tin ya. Achiika! Naawuni nyɛla Duuma yino. O nam niŋ kasi ni O mali bia. Ŋuna n-su din be sagbana ni tiŋgbani ni. Yaha! Naawuni saɣiya ni bɛ dalimmi O
  172. Di kariya ka Almasiihu (Annabi Issa) zaɣisi ni o leei dabli n-ti Naawuni. Lala n-nyɛ Malaaika shεba ban miri Naawuni maa. Dinzuɣu, ŋun kam zaɣisi O jεma, ka tibgi o maŋa, tɔ! Ni baalim, Naawuni ni laɣim bɛ zaasa namgbani- yini O sani (Zaadali)
  173. Amaa! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli ka tum tuunsuma, tɔ! (Naawuni) ni pali ba bɛ sanyoo, ka lahi pahi ba shεli O pini puuni. Yaha! Amaa! Ninvuɣu shεba ban zaɣisi ka tibgi bɛ maŋa, tɔ! Naawuni ni niŋ ba azaaba kpeeni. Bɛ mi ti ku nya ŋun yɛn taɣi ba, bee ŋun yɛn sɔŋ ba ka pa ni Naawuni
  174. Yaa yinim’ ninsalinima! Achiika! Daliri kan ya na yi Duuma (Naawuni) sani. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) lahi siɣisi ya neesim (Alkur’aani) na polo ni
  175. Amaa! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli, ka dihi o tabli, tɔ! Ni baalim, O ni kpεhi ba O nambɔzɔbo ni, ni pini shɛli (Alizanda). Ka dolsi ba n-zaŋ kana O sani ka di nyɛ sochibga
  176. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ bɔri ni a baŋsi ba. Tɔ! Yεlima: “Naawuni n-nyɛ Ŋun yɛn baŋsi ya ninvuɣu so ŋun kpi ka ka ba bee bia yɛltɔɣa. Lala n-lahi nyɛli, ninvuɣu so ŋun kpi ka ka bia, ka mali tuzopaɣa, tɔ! O (tuzopaɣa maa) sula o ni kpi ka chɛ shɛli pirgili, ka o mi gba diri o fali, di yi niŋ ka o (tuzopaɣa maa) ka bia. Bɛ mi yi nyɛla tuzopaɣaba ayi, tɔ! Bɛ sula vaabu buyi o ni chɛ shɛli ni. Bɛ mi yi nyɛla mabihi dobba ni paɣaba, tɔ! Doo sula paɣaba ayi tarli. Naawuni kahigiri li mi n-tiri ya, domin yi ti di bɔrgi. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun mi binshɛɣu kam